Τρίτη 1 Απριλίου 2008

Φημοειδή

Πριν από 8 χρόνια κυκλοφόρησε μια πληροφορία ότι μια συγκεκριμένη ρύθμιση μετέτρεπε κάποια μοντέλα κινητών σε ανιχνευτές των ραντάρ της τροχαίας. Η επιβεβαίωση γινόταν τη στιγμή της ρύθμισης από ένα εικονίδιο που εμφανιζόταν στην οθόνη, και όταν το κινητό πλησίαζε προς κάποιο ραντάρ, εμφάνιζε μια χαρακτηριστική ένδειξη.

Την περίοδο εκείνη, εκατοντάδες άνθρωποι βεβαίωναν ότι είχαν δοκιμάσει το κόλπο, άλλοι τόσοι ορκίζονταν ότι είχε πετύχει όταν το δοκίμασε κάποιος φίλος τους, και λιγότεροι υποστήριζαν ότι το δοκίμασαν και πέτυχε. Πολλοί λίγοι έλεγαν ότι απέτυχε. Το χαρακτηριστικό ήταν ότι την πληροφορία τη μετέφεραν συνήθως άτομα υψηλής νοημοσύνης, κατά κανόνα ιδιαίτερα αξιόπιστα, που δε θα μπορούσαν να κατηγορηθούν για μυθομανία, και χωρίς επιρρέπεια σε φούσκες και κινήσεις εντυπωσιασμού.

Τελικά, η πληροφορία αποδείχτηκε ότι δεν περιείχε την παραμικρή αλήθεια. Αυτό όμως δεν ήταν το κυριότερο θέμα που απασχόλησε μερικούς φίλους, που το φαινομενικά ασήμαντο γεγονός τους κίνησε την περιέργεια. Οι ερωτήσεις που τέθηκαν ήταν:

Γιατί διαδόθηκε τόσο εύκολα μια ανυπόστατη πληροφορία, με δεδομένη μάλιστα την έλλειψη οποιουδήποτε εμφανούς συμφέροντος που θα μπορούσε να εξυπηρετεί η διάδοσή της;

Απάντηση: Αμφιβάλλω ότι η Nokia, η Eriksson και η Siemens βασίζουν την προώθηση των προϊόντων τους σε υπόνοιες ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά. Είναι πια τελείως βέβαιο: τα κινητά δεν τηγανίζουν αυγά (αν και οι τελευταίες μελέτες για την ακτινοβολία γεννούν κάποιες αμφιβολίες), δε ρουφάνε τη σκόνη από μακριά, δεν αποτελούν αξιόπιστα υποκατάστατα δονητών (εκτός από μερικά παλιά μοντέλα – προσοχή, όσα διαθέτουν gps πλοηγούς μπορεί να βραχυκυκλώσουν άσχημα), και φυσικά δεν ανιχνεύουν τα ραντάρ. Η εξήγηση για τη διάδοση της πληροφορίας είναι η ουσία της θεωρίας των φημοειδών. Αποδεικνύεται ότι η διάδοση είναι απλώς αναπόφευκτη και η αιτία γι’ αυτό κρύβεται στις ίδιες τις ιδιότητες της πληροφορίας.

Γιατί στους φορείς αυτής της διάδοσης συμπεριλαμβάνονταν αξιόπιστα υποκείμενα;

Απάντηση: Αυτό είναι ένα από τα κύρια κριτήρια για να χαρακτηριστεί μια πληροφορία φημοειδές. Η διάδοση από αξιόπιστο σε αξιόπιστο άτομο εξασφαλίζει τη μη εξακρίβωση αφού η πηγή την καθιστά υποτίθεται ασφαλή. Με την αναγωγική μέθοδο εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι η πρώτη πηγή (και «πατέρας») της πληροφορίας οφείλει να είναι ένα αξιόπιστο άτομο.

Και η απόλυτη ερώτηση:

Από πού προήλθε αυτή η πληροφορία; Γιατί γεννήθηκε;

Η απάντηση είναι εύκολη: Γεννήθηκε γιατί κάποιος την επινόησε.

Και γιατί κάποιος να επινοήσει μια τέτοια πληροφορία;

Απάντηση: Μα είναι πολύ απλό: Για να ΠΑΙΞΕΙ!

Η συγκλονιστική αυτή διαπίστωση οδήγησε στη θεμελίωση της θεωρίας των φημοειδών, μιας σχεδόν άχρηστης θεωρίας.

Η συνέχεια στο επόμενο post.

2 σχόλια:

Παράξενος Ελκυστής είπε...

Δεν έχω καταλάβει ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο φημοειδές και τον αστικό μύθο;

Hypocrite lecteur είπε...

Το φημοειδές έχει εξηγητική διάσταση, φυσικά! Ο αστικόςμύθος είναι περιγραφικός.

Πραγματικά, δεν προσέχεις. Αύριο θα γράψουμε διαγώνισμα και μην ξανάρθεις αδιάβαστος!